FIP, zapalenie otrzewnej kotów
Co to jest FIP?
Zakaźne zapalenie otrzewnej kotów (FIP) jest śmiertelną chorobą kotów wywoływaną mutacją genetyczną powszechnego koronawirusa jelit kotów (FCoV).
Klinicznie wykazujemy u kotów dwie formy choroby: wilgotną formę wysiękową i suchą formę ziarniakową.
Wilgotna forma prowadzi do poważnego zapalenia błon surowiczych z powstawaniem żółtawego, lepkiego i włóknikowego płynu w jamie brzusznej. W formie suchej narządy naciekane są ziarniakami prawie w każdym miejscu. Koty wykazują anemię, żółtaczkę i gorączkę. Czasami zakażone zwierzęta wykazują objawy ze strony ośrodkowego układu nerwowego i zapalenie błony naczyniowej oka.
Dlaczego u niektórych kotów występuje FIP?
Po infekcji powszechnym wirusem FCoV, wirus ulega replikacji w nabłonku jelit cienkich. W większości przypadków występują jedynie łagodne objawy kliniczne, łagodna biegunka lub wypływ z nosa i jamy ustnej. U niektórych kotów mutacja prowadzi do powstania FIPV i wzrostu wirusa w makrofagach. Następnie układ immunologiczny rozpoczyna syntezę interleukiny i kompleksów immunologicznych.
Każda mutacja u poszczególnych osobników przebiega w różny sposób, dlatego nie można odróżnić łagodnych od złośliwych koronawirusów.
W jaki sposób przebiega transmisja FCoV?
FCoV jest rozsiewany ze śliną i odchodami zarażonych kotów. Dlatego koty zarażają się przez kuwety i miski do jedzenia. Możliwa jest także transmisja pionowa.
Jak interpretować pozytywne miano przeciwciał?
Koty, które kontaktują się z jakimkolwiek koronawirusem wytwarzają przeciwciała. Jest to dość powszechny wirus w populacji kotów i kot z wysokim mianem przeciwciał niekoniecznie zachoruje na FIP, szczególnie jeśli pochodzi z mieszkania, w którym żyje wiele kotów, hodowli lub schroniska. Jednak istnieje prawdopodobieństwo, że koty z mianem powyżej 1:400 rozsiewają wirusa z kałem.
U kota z objawami klinicznymi miana przeciwciał mogą być niskie lub niewykrywalne, ponieważ są związane w kompleksach immunologicznych.
Celem badania przeciwciał może być:
– potwierdzenie ujemnego statusu przed wprowadzeniem kota do grupy seronegatywnej (w tym przypadku powinno się wykorzystywać testy o niskim odpadzie, np. IFAT)
– potwierdzenie przynajmniej infekcji u zwierzęcia wykazującego objawy kliniczne.
W jaki sposób identyfikujemy koty rozsiewające FCoV?
Najskuteczniejszym sposobem identyfikacji kotów rozsiewających FCoV jest wykorzystanie testu PCR. U kotów siejących wirus występuje wysoki stopień mutacji i w związku z tym istnieje ryzyko wystąpienia choroby. Poza tym zwierzęta te stanowią ryzyko zakażenia innych zwierząt.
W naszym laboratorium 54% próbek badanych w rutynowej kontroli było pozytywnych w kierunku FCoV, dlatego PCR jest badaniem pomocnym w identyfikacji siewców. Należy jednak pamiętać, że pozytywny wynik badania próbki kału mówi tylko o tym, że kot sieje FCoV, a nie czy choruje na FIP lub zachoruje w przyszłości.
Czy istnieje leczenie FIP?
Niestety, nie. Stosowanie leków immunosupresyjnych, takich jak kortykosterydy lub cyklofosfamid mogą spowolnić rozwój choroby. Jednak nie zmienią jej wyniku. Próby wykorzystania Interferonu-Omega w leczeniu FIP u kotów nie przyniosły spodziewanego rezultatu.
Czy możliwa jest pewna diagnoza FIP?
Nie, nie u żyjącego zwierzęcia. Jednak kilka danych może zawęzić ilość chorób w diagnostyce różnicowej. Najważniejszym parametrem jest całkowita ilość białek, która wzrasta w większości przypadków (>100 G/l). Możliwe jest wykorzystanie elektroforezy białkowej w celu pomiaru frakcji albumin i globulin. Hipergammaglobulinemia jest częstym objawem u kotów z FIP. Stosunek albumin/globulin poniżej 0,5 jest wysoce specyficzny (92%) i wysoce przewidujący. Badanie morfologiczne krwi jest niespecyficzne i zmienne w zależności od stopnia nasilenia i rozwoju choroby oraz występowania problemów wikłających. U wielu kotów występuje leukocytoza neutrofilowa i łagodna normocytarna, normobarwliwa anemia.
Czy ma sens badanie płynu z jamy brzusznej?
W wilgotnej formie FIP rozsądne jest pobranie płynu z jamy brzusznej i zbadanie ciężaru właściwego (>1017 g/l), wykazanie zwiększonej liczby białek i stężenia LDH. Badanie cytologiczne wykazuje neutrofile i wiele makrofagów. Prostym i wiarygodnym testem jest test Rivalty. Jest zawsze dodatni w przypadku FIP.
Jak długo należy odczekać, zanim wprowadzimy do mieszkania nowego kota?
Koronawirusy nie są zbyt oporne w normalnym środowisku. Wszystkie kuwety, miski i wszystkie akcesoria z jakimi koty mają do czynienia powinny być czyszczone najczęściej jak to tylko możliwe. Przedmioty których nie można odpowiednio wyczyścić powinny być usunięte. Ekspozycja na światło słoneczne i powietrze zwykle niszczy koronawirusa w przeciągu 2 tygodni. Jednakże wirus może przetrwać dłużej w kale.
Jak uzyskać wolną od FCoV hodowlę kotów?
Jest to bardzo trudne zadanie. Szczególnie w mieszkaniach, w których żyje wiele kotów, siewstwo wirusa jest zmienne z powodu kilku zwierząt dzielących miskę i kuwetę. Dlatego niezbędne jest utrzymanie higieny w celu zachowania niskiej ilości wirusa w środowisku.
Wszystkie koty powinny być zbadane w kierunku miana przeciwciał i siewstwa w kale przy użyciu PCR. Powinno się rozdzielić koty seropozytywne i seronegatywne. Kocięta od matek siewców powinny być wcześnie odsadzane w celu ochrony przed infekcją. Wszystkie koty seronegatywne powinny być zaszczepione, by zmniejszyć ryzyko infekcji.